Łódź | Ulica Piotrkowska

Stworzenie nowej koncepcji oświetlenia, dla ulicy Piotrkowskiej jako centralnej części miasta, jego kręgosłupa, szkieletu urbanistycznego centrum, z komponentem oświetlenia ulicy i rozjaśnienia fasad jest najważniejszym elementem koncepcji iluminacji masterplanu „Łódź przemiany, Łódź move, Miasto mozaika“.

Obszar planowania to fragment ul. Piotrkowskiej od pl. Wolności do skrzyżowania z ul. Mickiewicza. Ulica Piotrkowska bliżej Placu Wolności jest nieco węższa i posiada niższą zabudowę niż w pozostałej jej części. Z powodu tego zmiennego charakteru została podzielona na dwa odcinki: odcinek 1: od Pl. Wolności do skrzyżowania ulic: Zielona/Narutowicza oraz odcinek 2: od skrzyżowania ulic: Zielona/ Narutowicza do Alei Mickiewicza.

Ulica piotrkowska to nie tylko jezdnia i chodniki, jej nastrój i charakter tworzą zabudowania- pierzeje ulicy. Hierarchia obiektów to bardzo ważny element masterplanu. Zostały w nim wytypowane obiekty, które będą wyróżnione spośród innych. Zatem nie wszystkie budynki przy ul. Piotrkowskiej będą posiadały iluminacje, a jedynie te wyszczególnione w Tabeli Hierarchii Obiektów. Natomiast dla całej pierzei ul. Piotrkowskiej zostanie zastosowany „welon świetlny” łagodnie eksponując fasady kamienic. Dzięki temu zostanie stworzony specyficzny klimat świetlny ul. Piotrkowskiej. Subtelne rozjaśnienie wszystkich fasad przyczyni się do lepszej rozpoznawalność charakteru miasta, która pomaga z kolei obserwatorowi w orientacji. Za pomocą welonu świetlnego,(muśnięcia światłem) koncepcja wydobywa z ciemności trójwymiarowość miasta oraz jego osobliwy charakter.

Aby dokonać selekcji należało ustalić jasne i przejrzyste zasady ich wyboru. Analizując życie miasta nasuwa się wniosek, że wartość turystyczna danego obiektu jest powiązana z jego wartością historyczną, architektoniczną i funkcyjną. Zauważono, że zwykle obiekty cieszące się największym zainteresowaniem wśród turystów, są zarazem obiektami które zasługują na wyróżnienie także w nocy, w formie atrakcyjnej iluminacji.

Atrakcyjność obiektu wynika z wielu czynników. Im tych czynników jest więcej, tym obiekt jest bardziej atrakcyjny. Ten tok myślenia doprowadził do stworzenia hierarchii obiektów w trzystopniowej skali. Stopień pierwszy określa obiekty, które powinny być najbardziej wyróżnione. Stopień drugi wskazuje na wyróżnienie obiektu, lecz słabsze niż stopnia pierwszego. Stopień trzeci określa obiekty które powinny być wyróżnione spośród „tłumów” otaczającej zabudowy, lecz nie tak intensywnie jak wyższe stopnie. Obiekt spośród innych powinien wyróżniać się przede wszystkim mniej lub bardziej dekoracyjnym stylem oświetlenia. Obiekty o trzecim stopniu hierarchii powinny być jedynie wyróżnione spośród otoczenia poprzez ich równomierne oświetlenie z ewentualnym zaakcentowaniem niewielkiej ilości detali architektonicznych.

Obiekty o pierwszym stopniu hierarchii powinny wyróżniać się atrakcyjnym oświetleniem eksponującym wiele detali architektonicznych. Możliwe jest tam zastosowanie w niewielkiej ilości (jedynie dla niewielkich fragmentów elewacji, np. wejścia, rzeźby, elementu architektonicznego) również tzw. „kreacji świetlnej” (patrz Diagram Światła), czyli oświetlenia kreującego nowy wizerunek danego elementu (np. poprzez użycie plamy świetlnej nadający wizerunek zupełnie inny od dziennego, czy też użycie barwy światła innej niż biała).

Obiekty o drugim stopniu hierarchii powinny być oświetlone w sposób pośredni w stosunku do dwóch wymienionych.

Na podstawie przewodników i stron turystycznych stworzono listę obiektów klasyfikujących się do hierarchii wyróżnionych.

Innym elementem było opracowanie wyglądu i parametrów świetlnych opraw drogowych i chodnikowych ulicy Piotrkowskiej.

Sprzęt do oświetlenia jezdni jaki został użyty w projekcie jest to historyczna, stylizowana oprawa uliczna przeznaczona do masztów typu pastorał. Uzbrojone będą w dwa wysięgniki na różnych wysokościach: wyższe ramię na oprawę drogową, niższe na chodnikową, pomiędzy nimi znajduje się miejsce na zamocowanie reflektorów doświetlających kamienice- naświetlacze realizujące „ welon światła”. Starodawny model latanii stworzy swoisty klimat poprzez nawiązanie do opraw jakie oświetlały powierzchnię drogi na początku ubiegłego wieku. Zastosowanie klosza częściowo matowego nada ulicy oryginalnego wyrazu oraz zwiększy komfort widzenia poprzez zmniejszenie zjawiska olśnienia.

Odcinek pierwszy jest to przestrzeń pomiędzy placem Wolności, a skrzyżowaniem ulic Zieloną/Narutowicza. Na obszarze tym większość budynków są to dwupiętrowe kamienice. W porównaniu do pozostałej części ulicy, niska zabudowa i mniejsza szerokość chodników powodują iż jezdnia ma tu charakter bardziej „kameralny”. Wejściem jest brama, którą tworzą dwa ważne budynki: dawny ratusz w Łodzi oraz Kościół pw. Zasłania Ducha Świętego. Na tym odcinku zastosowano oprawy: Albany mini (na chodnik) oraz Albany Midi (na ulicę)

Odcinek drugi znajduje się pomiędzy skrzyżowaniem ulic Zielona/Narutowicza, a ważną arterią komunikacyjną jaką jest Aleja Mickiewicza/Piłsudskiego. Na tym obszarze ulica ma inny charakter w porównaniu do części pierwszej. Przestrzeń jest tu bardziej otwarta, występują place i pasaże (Pasaż Rubinstelna oraz Pasaż Schillera). Stopniowo zmienia się szerokość drogi, dochodząc do 25 metrów. Od pierwszego obszaru odróżnia ją wysokość pierzei, na którą składają się w przeważającej części kamienice trzy i cztero-piętrowe. Z tego względu oprawy będą większe: oprawy: Albany Midi (na chodnik) oraz Albany Maxi (na ulicę).

Próby 3D i terenowe

Zanim zdecydowano o finalnych cechach oprawy przeprowadzono próby. Pierwsza, w środowisku 3D, pozwoliła wybrać najodpowiedniejszą oprawę z pośród dostępnych na rynku, oprawę  która najlepiej sprawdzi się w zastanej sytuacji drogowo- przestrzennej. Kolejna próba laboratoryjna wyłoniła zestaw filtrów i rozpraszaczy możliwych do zastosowania na oprawie w celu ograniczeni olśnienia i złagodzenia przejść światło-cień na fasadach. Trzecia próba, w terenie, wyłoniła finalne rozwiązanie. Oprawy zostały zamontowane na czterech masztach typu „pastorał”. Na kloszach opraw oświetlających chodnik i ulicę zamontowano próbne filtry (naklejono je na klosz). Docelowo filtry takie były by zrealizowane poprzez zmatowienie szkła klosza. Testowane oprawy oświetleniowe zostały wyposażone w źródło światła o temperaturze barwowej 2800K. Wyniki pomiarów wykazały, iż testowane oprawy oświetleniowe powodują powstanie welonu o założonej luminancji średniej (0,5-2 cd/m2) Dzięki zastosowaniu filtrów luminancja opraw została zredukowana, przez co zostało również ograniczone olśnienie pochodzące od źródła i odbłyśnika danej oprawy. Próba terenowa wykazała, że założenia projektowe zostały zrealizowane.

Niedługo po oddaniu projektu zaczęły się prace montażowe. Orawy na ulicy Piotrkowskiej zostały zmienione, a odwiedzający mogą cieszyć się teraz unikatowym i autentycznym charakterem serca Łodzi.